ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

Η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Μάλτα) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη, καθώς περίπου ένα στα πέντε παιδιά (ποσοστό 18% έως 21% ανάλογα με τη χώρα) είναι παχύσαρκο.

Αυτό προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία για τα έτη 2015-2017 που παρουσίασε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Μελέτη της Παχυσαρκίας στη Βιέννη. Τα χαμηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, από 5% έως 9% του συνόλου των παιδιών, υπάρχουν σε Γαλλία, Νορβηγία, Ιρλανδία, Λετονία και Δανία.

Ο Ζοάο Μπρέντα, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Γραφείου του ΠΟΥ για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Μη Μεταδιδόμενων Ασθενειών, δήλωσε ότι «σε χώρες όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, παρόλο που τα ποσοστά είναι υψηλά, έχει υπάρξει μια σημαντική μείωση, που οφείλεται στην πολύ σημαντική προσπάθεια, την οποία αυτές οι χώρες έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια για τον έλεγχο της παιδικής παχυσαρκίας». «Είναι σημαντικό να αυξηθεί η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών από τα παιδιά και αντίθετα να μειωθεί η κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών με ζάχαρη», πρόσθεσε.

Στο ίδιο συνέδριο τονίσθηκε ότι υπέρβαροι και παχύσαρκοι κινδυνεύουν περισσότερο με τουλάχιστον 12 διαφορετικούς καρκίνους, πέντε περισσότερους από ότι πριν μια δεκαετία, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF), που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Οι καρκίνοι αυτοί είναι του ήπατος, των ωοθηκών, του προστάτη (προχωρημένος), του στομάχου, του στόματος και του λαιμού, του εντέρου, του μαστού (μετά την εμμηνόπαυση), της ουροδόχου κύστης, των νεφρών, του οισοφάγου, του παγκρέατος και της μήτρας (ενδομητρίου).

Ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνει με την τακτική κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη, επειδή αυτά αυξάνουν την παχυσαρκία. Η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο τριών καρκίνων (εντέρου, μαστού και μήτρας), όπως και η υγιεινή διατροφή με λίγα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα. Το αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο έξι καρκίνων (στομάχου, παχέος εντέρου, ήπατος, στόματος-λαιμού, οισοφάγου και μαστού).

Η μελέτη τονίζει ότι η σωματική αδράνεια, σε συνδυασμό με το γρήγορο και επεξεργασμένο φαγητό, που ευνοούν την αύξηση του πάχους, οδηγούν σε δραματικές αυξήσεις στα ποσοστά των καρκίνων διεθνώς. Περίπου ένας στους έξι θανάτους παγκοσμίως οφείλεται σε καρκίνο.

Με πάνω από 3,7 εκατομμύρια νέα περιστατικά και 1,9 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο, ο καρκίνος αντιπροσωπεύει τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη. Παγκοσμίως ο καρκίνος σκοτώνει περίπου 8,2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως (13% του συνόλου). Η Ευρώπη έχει το ένα όγδοο του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά το ένα τέταρτο των περιστατικών καρκίνου (3,7 εκατ. νέοι ασθενείς κάθε χρόνο).

Μια νέα έρευνα που παρουσιάσθηκε στο ίδιο συνέδριο, δείχνει ότι τα υπέρβαρα παιδιά που αυξάνουν πολύ το βάρος τους κατά την εφηβεία, κινδυνεύουν περισσότερο από καρκίνο του παχέος εντέρου, όταν μεγαλώσουν. Τα υπέρβαρα αγόρια στην παιδική ηλικία, που όμως δεν βάζουν παραπανίσια κιλά κατά την εφηβεία, δεν αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο ως ενήλικες.

Οι Σουηδοί ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τζίμι Σέλιντ του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 38.000 αγόρια, που παρακολουθήθηκαν για 38 χρόνια. Όσα παιδιά στα οκτώ χρόνια τους ήσαν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και στη συνέχεια, κατά την εφηβεία, πάχυναν και άλλο, είχαν κατά μέσο όρο 48% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου μετά την ενηλικίωσή τους, σε σχέση με τους πιο αδύνατους συνομηλίκους τους.

Μια άλλη σουηδική μελέτη που ανακοινώθηκε στο ίδιο συνέδριο, δείχνει ότι τα υπέρβαρα αγόρια στην εφηβεία κινδυνεύουν περισσότερο από καρδιακή ανεπάρκεια ως ενήλικες. Δεν υπάρχει κίνδυνος για τα υπέρβαρα που παιδιά που αδυνατίζουν ως έφηβοι.

Η μελέτη επίσης του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, με επικεφαλής τη δρα Μαρία Μπίτζελ, έγινε στα ίδια 38.000 παιδιά. Διαπιστώθηκε ότι τα αγόρια με φυσιολογικό βάρος στην ηλικία των οκτώ ετών, που έγιναν υπέρβαρα στην εφηβεία, είχαν τριπλάσια πιθανότητα να διαγνωσθούν με καρδιακή ανεπάρκεια αργότερα στη ζωή τους. Ο κίνδυνος ήταν τόσο μεγαλύτερος, όσο περισσότερα κιλά είχε πάρει ο έφηβος.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η υπερβολική κατανάλωση κρασιού ημερησίως, μακροχρόνια είναι δυνατόν να οδηγήσει σε διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος ή του μυοκαρδίου.

Κατ αυτό τον τρόπο οι αλκοολικοί, εκτός από τη διαταραχή του ψυχισμού και των υπολοίπων νευρολογικών διαταραχών που παρουσιάζουν από την επίδραση του αλκοόλ, κινδυνεύουν να πεθάνουν από κίρρωση του ήπατος ή από αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια. Έτσι λοιπόν η μακροχρόνια λήψη μεγάλων ποσοτήτων οινοπνευματωδών ποτών, θεωρείται ανθυγιεινή πράξη που απειλή της ίδιας της ζωής.

Όμως, την τελευταία δεκαετία επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι, τα αιθανολικά και μη αιθανολικά στοιχεία που περιέχονται στο κρασί, ενεργοποιούν προστατευτικούς μηχανισμούς του τοιχώματος των αρτηριών και του μυοκαρδίου. Παρατηρήθηκε αύξηση του μονοξειδίου του αζώτου και ελάττωση της ενδοθηλίνης, ελάττωση της κακής χοληστερίνης LDL, με αύξηση της καλής HDL χοληστερίνης, ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος, καθώς και ελάττωση όλων των παραγόντων εκείνων που διατηρούν τη φλεγμονή στο τοίχωμα των αρτηριών. Με όλους αυτούς τους προστατευτικούς μηχανισμούς, σταθεροποιείται και δεν εξελίσσεται περαιτέρω η αθηρωματική πλάκα που αποτελεί τον νούμερο ένα κίνδυνο για τη δημιουργία εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Εκτός όμως των πειραματικών, ήλθαν και οι επιδημιολογικές έρευνες που μελέτησαν τη θνητότητα από τις καρδιοαγγειακές παθήσεις και τα αίτια που τις προκαλούν. Μεταξύ των επιδημιολογικών μελετών ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι Γαλλικές μελέτες. Η Γαλλία όπως είναι γνωστό, είναι μία μεγάλη Ευρωπαϊκή χώρα που ο πληθυσμός της διατρέφεται ανάλογα με τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Παρ όλα αυτά παρουσίαζε μια εντυπωσιακή ελάττωση της θνητότητας του πληθυσμού της από στεφανιαία νόσο, σε σχέση με τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στους 100.000 Γάλλους 99 άνδρες και 16 γυναίκες χάνονται από στεφανιαία νόσο ετησίως, ενώ αντίστοιχα χάνονται 213 Γερμανοί και 56 Γερμανίδες και 292 Αγγλοι και 84 Αγγλίδες. Όσο για τους Έλληνες, οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 216 άνδρες και 49 γυναίκες.

Διεθνώς η προστασία αυτή των Γάλλων ονομάσθηκε «Γαλλικό παράδοξο» και αποδόθηκε στην ημερήσια κατανάλωση κόκκινου κρασιού που συνήθως οι Γάλλοι καταναλώνουν στο γεύμα ή και στο δείπνο τους. Αργότερα αποδείχθηκε ότι όχι μόνον το κόκκινο αλλά και το λευκό κρασί και γενικά τα οινοπνευματώδη ποτά που περιέχουν ανάλογα με το κρασί στοιχεία, διαθέτουν ανάλογες προστατευτικές δυνατότητες.

Είναι όμως μόνον το κρασί υπεύθυνο γι’ αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα;

Αναλύοντας καλύτερα το Γαλλικό παράδοξο, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι υπήρχαν διαφορές στην επιβίωση του πληθυσμού ακόμα και μέσα στη Γαλλία. Λιγότεροι θάνατοι συνέβαιναν στον Γαλλικό νότο σε σχέση με τον Γαλλικό βορρά. Ανάλογες μελέτες έγιναν και στον Ισπανικό νότο.

Τελικά υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η ευεργετική αυτή δράση του κρασιού ενισχύεται από τη μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι η κατ’ εξοχήν δίαιτα των πληθυσμών του νότου και όχι του βορρά. Έτσι ο συνδυασμός μεσογειακής δίαιτας, με ένα ποτήρι κρασί, αποτελεί τη ακρογωνιαίο λίθο της υγιεινής διατροφής και της μακροζωίας.

Κύρια διατροφή επομένως, πρέπει να αποτελούν τα όσπρια, τα λαδερά και γενικά όλα τα φυτικά προϊόντα. Το ελαιόλαδο πρέπει να είναι αναπόσπαστο συστατικό της διατροφής αντικαθιστώντας το βούτυρο. Συμπλήρωμα στην διατροφή αυτή, πρέπει να αποτελούν τα ψάρια και ειδικότερα οι σαρδέλες και ο σολομός. Τα πουλερικά, κοτόπουλο-γαλοπούλα, έχουν και αυτά θέση στην μεσογειακή διατροφή. Το τυρί σε μικρές ποσότητες μπορεί φυσικά να καταναλωθεί. Καθ όσο αφορά το κόκκινο κρέας, η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται μία φορά την εβδομάδα.

Μια ελληνική μελέτη με την ονομασία «Κορινθία», καθώς αφορούσε εθελοντές από την ευρύτερη περιοχή της Κορινθίας, αξιολόγησε τον συσχετισμό των περιβαλλοντικών και διατροφολογικών παραγόντων με την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων.

Συγκεκριμένα, στη μελέτη αυτή έλαβαν μέρος πάνω από 1.700 άτομα από διάφορες περιοχές της Κορίνθου, με στόχο τον συσχετισμό περιβαλλοντικών παραγόντων και του τρόπου ζωής με την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια), τα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος (άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) και διάφορες μορφές καρκίνου.

Ο λόγος που οι επιστήμονες επέλεξαν την περιοχή της Κορίνθου είναι γιατί συνδυάζει ορεινές, ημιορεινές και παραθαλάσσιες περιοχές με διαφορετική έκθεση σε μία σειρά από περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Η μελέτη έγινε από μεγάλη ομάδα καρδιολόγων και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, με κύριο ερευνητή τον καθηγητή Δημήτρη Τούσουλη, Διευθυντή της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ και τη συμμετοχή των καρδιολόγων Ε. Οικονόμου, Γ. Λάζαρο, Ε. Χριστοφοράτου και Χ. Χασικίδη.

Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν από τους ερευνητές σε εξετάσεις αίματος για καθορισμό βιοχημικών δεικτών και δεικτών που συνδέονται με την αθηροσκλήρωση και την εξέλιξη των καρδιαγγειακών νόσων, σε κλινική εξέταση, σε ηλεκτροκαρδιογράφημα, έλεγχο καρωτίδων, υπερηχοκαρδιογραφικό έλεγχο και μετρήσεις σχετιζόμενες με την αθηροσκλήρωση. Επίσης, αξιολογήθηκαν μία σειρά από δημογραφικά χαρακτηριστικά και χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τις συνήθειες ζωής.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Δημήτρη Τούσουλη, η μελέτη αυτή ανέδειξε για μία ακόμη φορά, τον σημαντικό ρόλο της διατροφής και την αξία του πρωινού γεύματος. Όπως είπε, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε πως όσοι καταναλώνουν τακτικά πρωινό εμφανίζουν μικρότερη επίπτωση περιφερικής αγγειακής νόσου και αθηροσκλήρωσης. Επίσης, οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν μικρά και συχνά γεύματα παρουσίαζαν μία σειρά από ευνοϊκούς καρδιαγγειακούς παράγοντες, όπως καλύτερη λειτουργικότητα της καρδίας, μειωμένο ποσοστό αθηρωμάτωσης με παρουσία ελάχιστων αλλοιώσεων στις καρωτίδες αρτηρίες και σημαντική μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων.

Όπως τόνισε ο καθηγητής, διαφάνηκε ξεκάθαρα η αξία διατροφικών συστατικών, όπως οι στερόλες. Οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν στερόλες είχαν ευρήματα σχετικά πρώιμης αθηροσκλήρωσης σε σχέση με τους λοιπούς συμμετέχοντες. Σε σχέση, επίσης, με τη διατροφή σημαντικά είναι και τα ευρήματα σχετικά με την κατανάλωση καφέ, ένα από τα πλέον καταναλισκόμενα ροφήματα, παγκοσμίως. Παρατήρησαν ότι όσοι ανέφεραν ότι κατανάλωναν πάνω από 3 φλιτζάνια καφέ ημερησίως, εμφάνιζαν μειωμένη έκταση της αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες αρτηρίες.

Η μελέτη «Κορινθία» αναδεικνύει επίσης την επιρροή των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων (όπως το εισόδημα, η οικογενειακή κατάσταση και το επίπεδο εκπαίδευσης) στην καρδιαγγειακή υγεία, ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος της Ψυχικής Υγείας, καθώς οι ηλικιωμένοι ασθενείς με συμπτωματολογία κατάθλιψης εμφανίζουν αυξημένο επιπολασμό καρδιαγγειακών νόσων.

Τέλος, επιβεβαιώνεται η θετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή υγεία. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς με αυξημένη σωματική δραστηριότητα στην καθημερινότητά τους παρουσίαζαν μειωμένο επιπολασμό κολπικής μαρμαρυγής, μια συχνή αρρυθμία σε ηλικιωμένα άτομα με δυνητικά σοβαρές επιπλοκές και συνέπειες για τη συνολική υγεία των πασχόντων.

Σας εύχομαι η φλόγα της αγάπης να καίει πάντα, για να ζεσταίνει και να μαλακώνει τις καρδιές όλων μας.

Υγεία, Ευτυχία και Ελπίδα.

Καλή χρονιά !!!

Οι ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι από τις πιο δύσκολες περιόδους για όσους ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής, επιδιώκοντας να χάσουν βάρος ή το έχουν ήδη καταφέρει και δεν θέλουν να το αυξήσουν εκ νέου. Οι διατροφικοί πειρασμοί των ημερών είναι πάρα πολλοί.

Τέτοιοι πειρασμοί είναι τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες, οι δίπλες, πολλά άλλα χριστουγεννιάτικα γλυκά, τα αλκοολούχα ποτά, το πολύ φαγητό, τα αναψυκτικά και τέλος τα συνεχόμενα τραπεζώματα σε σπίτια φίλων και συγγενών.

Βεβαίως και δεν θα πρέπει να απομονωθούμε ή δεν θα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ άσχημα αν φάμε ή πιούμε λίγο παραπάνω αυτές τις ημέρες. Από την άλλη όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι μόνο τις ημέρες των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς, καταναλώνουμε περίπου 5.000 με 6.000 θερμίδες, τις τριπλάσιες περίπου από αυτές που απαιτούν οι συνήθεις καθημερινές ενεργειακές μας ανάγκες. Πρέπει επομένως να γνωρίζουμε ότι ο συνήθης μέσος όρος αύξησης του βάρους μας την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων για τον καθένα μας, είναι 2 με 3 κιλά περίπου.

Υπάρχουν βεβαίως συμβουλές και πολλά «υγιεινά» τρικ που μπορούμε να εφαρμόσουμε προκειμένου να αποφύγουμε τα τεράστια διατροφικά «λάθη» και ταυτόχρονα να απολαύσουμε το φαγητό των ημερών με την παρέα μας.

Ας τα δούμε:

• Όταν είμαστε καλεσμένοι για δείπνο σε φίλους, φροντίζουμε να τρώμε ένα καλό πρωινό, ένα ελαφρύ μεσημεριανό και φρούτα ενδιάμεσα. Δεν πρέπει να μένουμε νηστικοί μέχρι την ώρα του δείπνου γιατί θα πεινάμε πολύ με αποτέλεσμα να φάμε μεγαλύτερη ποσότητα και να φορτώσουμε τον οργανισμό μας με περιττές θερμίδες.
• Επιλέγουμε πάντα αρκετή σαλάτα και τη συνοδεύουμε με ψητό κρέας, ψάρι ή κοτόπουλο και με ελάχιστες πατάτες, ζυμαρικά ή με λίγο ρύζι. Είναι προτιμότερο να αρχίζουμε το γεύμα μας με μια σαλάτα για να αυξήσουμε το αίσθημα του κορεσμού. Κατ αυτό τον τρόπο μπορούμε να μειώσουμε την απορρόφηση λίπους στο έντερο μας, μέσω των φυτικών ινών που καταναλώνουμε.
• Επιλέγουμε λευκό ή κόκκινο ξηρό κρασί (2 ποτήρια για τους άνδρες, 1 για τις γυναίκες ανά ημέρα). Το κρασί είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, που προστατεύουν την καρδία μας από τα πολλά λιπαρά που ενδέχεται να καταναλώσουμε. Εάν δεν μας αρέσει το κρασί μπορούμε να πιούμε λίγη μπύρα ή ένα αναψυκτικό κατά προτίμηση light.
• Εάν έχουμε μεγάλη «αδυναμία» στα γλυκά των ημερών μπορούμε με προσοχή να τα εντάξουμε στο διαιτολόγιο μας χωρίς όμως να πάρουμε κιλά. Το μελομακάρονο έχει λιγότερες θερμίδες και δεν περιέχει ζωικά λιπαρά και επομένως χοληστερίνη. Αποτελεί καλύτερη επιλογή σε αντίθεση με τους κουραμπιέδες και τα αλλά γλυκά που έχουν πολύ περισσότερες θερμίδες και αρκετό κορεσμένο λίπος.
• Τις ημέρες που δεν θα φάμε έξω ή δεν είμαστε καλεσμένοι σε κάποιο τραπέζι, καλό είναι να «προστατέψουμε» τον οργανισμό μας από τα πολλά ζωικά λίπη, καταναλώνοντας πολλά φρούτα, λαχανικά, όσπρια και γαλακτοκομικά με λιγότερα λιπαρά. Τα ζωικά λίπη είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος και μπορούν να μας ανεβάσουν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, εάν υπερβάλουμε.
• Είναι αναγκαίο τις ημέρες αυτές αλλά και γενικότερα να πίνουμε άφθονο νερό. Το πολύ αλκοόλ ως γνωστό αφυδατώνει τον οργανισμό μας, έτσι πρέπει να αναπληρώνουμε τα υγρά που χάνουμε πίνοντας αρκετό νερό καθημερινά. Ακόμη το νερό είναι απαραίτητο για να αποβληθούν οι «τοξίνες των ημερών» που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό μας αλλά και για να λειτουργεί πιο σωστά ο μεταβολισμός μας.
• Έχουμε περισσότερο χρόνο στη διάθεση μας και πρέπει να αυξήσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα για να αντισταθμίσουμε τις επιπλέον θερμίδες που καταναλώνουμε λόγω της ιδιαιτερότητας των ημερών. Τις μέρες αυτές μπορούμε να περπατήσουμε, να πάμε στο γυμναστήριο, να χορέψουμε, να κάνουμε δουλειές στο σπίτι ή στον κήπο μας, να κάνουμε βόλτες σε πάρκα, βουνά ή στην παραλία. Φυσικά και δεν πρέπει να περνάμε πολύ χρόνο μπροστά στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή μας.
• Πρέπει να περιορίσουμε όσο μπορούμε το υπερβολικό αλάτι. Ας προσπαθήσουμε να μαγειρεύουμε με λιγότερο αλάτι. Το αλάτι όπως γνωρίζουμε προκαλεί κατακράτηση υγρών στο σώμα μας. Την εορταστική περίοδο τρώμε συχνά εκτός σπιτιού και δε γνωρίζουμε ποσό αλάτι έχει το φαγητό που θα φάμε. Καλό επίσης είναι να περιορίσουμε τις πλούσιες σε αλάτι τροφές, όπως τα έτοιμα σνακ, τους αλατισμένους ξηρούς καρπούς, τα παστά, τα καπνιστά και τα πολλά τυριά.

Αν εφαρμόσουμε τις παραπάνω συμβουλές, στο τέλος των γιορτών θα χαρούμε πολύ να δούμε την ζυγαριά μας αμετάβλητη και δεν θα καταστρέψουμε ότι με κόπο και θυσίες πετύχαμε τους προηγούμενους μήνες.

Στα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια στα οποία λειτουργούν κυλικεία – καντίνες επιτρέπεται να διατίθενται μόνο συγκεκριμένα τρόφιμα και να ισχύουν ανώτατες τιμές ανά είδος.

Επιτρεπόμενα προσφερόμενα είδη:

ΦΡΟΥΤΑ – ΛΑΧΑΝΙΚΑ.

Φρέσκα φρούτα ανάλογα με την εποχή (π.χ. μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, μανταρίνια, μπανάνα, σταφύλι, βερίκοκα, ροδάκινο κλπ), καλά πλυμένα και συσκευασμένα σε ατομική μερίδα.

Αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες, μπανάνες κλπ) χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Συσκευασμένα σε ατομική μερίδα έως 50γρ.

Φυσικός χυμός φρούτων ή και λαχανικών που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζαχάρων ή άλλων γλυκαντικών ουσιών. Συστήνεται να είναι δυνατή η κατανάλωση του άμεσα μετά την παρασκευή του σε ποτήρια μιας χρήσης ανακυκλώσιμου υλικού.

Φρουτοσαλάτα που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών από φρέσκα, καλά πλυμένα φρούτα εποχής. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη σακχάρων ή άλλων γλυκαντικών ουσιών.

Σαλάτα από φρέσκα, καλά πλυμένα λαχανικά που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών, χωρίς προσθήκη αλατιού. Επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου, ξυδιού ή λεμονιού.

Συσκευασμένοι φυσικοί χυμοί φρούτων και ομοειδών προϊόντων, χωρίς συντηρητικά και χωρίς προσθήκη ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία έως και 330ml.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ.

Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο σε ατομική συσκευασία έως 500ml πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5% – 1,8% λιπαρά).

Σοκολατούχο γάλα με χαμηλά λιπαρά (max. 1,8%) σε συσκευασία έως 250ml.

Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, σε ατομική μερίδα έως 200γρ.

Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση άλλων τυποποιημένων αναλόγων ροφημάτων καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης για την παρασκευή τους.

Τυριά πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και Ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα τυριά με αλειφώδη υφή.

ΑΠΛΑ ΑΡΤΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ή ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ.

Κουλούρι σουσαμένιο ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό.

Κριτσίνια ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Φρυγανιές ολικής άλεσης πλούσιες σε φυτικές ίνες ή λευκές, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Κράκερς ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Τα παραπάνω απλά αρτοπαρασκευάσματα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές:

Κορεσμένα λιπαρά έως 3%, τράνς λιπαρά έως 0,1 %, νάτριο έως 0,5%.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ.

Μουστοκούλουρα σε ατομική μερίδα έως 60γρ.

Σταφιδόψωμο σε ατομική μερίδα έως 60γρ.

Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης σε ατομική μερίδα έως 40γρ, η οποία να πληρεί τις ακόλουθες προδιαγραφές:

Κορεσμένα λιπαρά έως 3%, τράνς λιπαρά έως 0,1%, νάτριο έως 0,5%.

Επιτρέπεται η διάθεση τυρόπιτας-πίτας λαχανικών σε ατομικές μερίδες των 120 γρ. και με συγκεκριμένες προδιαγραφές:

Η λιπαρή ύλη για τη ζύμη−φύλλο πρέπει να είναι αποκλειστικά από ελαιόλαδο, μαλακή μαργαρίνη ή φυτικά έλαια, όπου το τελικό προϊόν δεν πρέπει να ξεπερνάει το 30 % σε συνολικά λιπαρά και το 0,1% σε trans λιπαρά.

Πίτσα με τις παρακάτω προδιαγραφές:

Για τη βάση τα επιτρεπόμενα υλικά είναι αλεύρι, μαγιά, αβγό, γιαούρτι, αλάτι και μυρωδικά βότανα. Απαγορεύεται η χρήση ενισχυτικών γεύσης όπως το γλουταμινικό μονο−νάτριο. Για τη γέμιση τα επιτρεπόμενα προϊόντα είναι τυρί, τομάτα, πιπεριές, μανιτάρια, κρεμμύδι, καλαμπόκι. Δεν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.

Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 γραμμάρια) με τις παρακάτω προδιαγραφές:

1. Η περιεκτικότητά τους σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων.
2. Ανά 100 γραμμάρια προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 10 γραμμάρια, (β) τα ολικά λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10 γραμμάρια, (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5 γραμμάρια και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 γραμμάρια».

ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ.

Τα σάντουιτς/τοστ μπορούν να παρασκευάζονται με συνδυασμούς των τροφίμων των επόμενων παραγράφων. Μπορούν να είναι τυποποιημένα ή να παρασκευάζονται στο χώρο του κυλικείου-καντίνας αυθημερόν.

Επιτρέπεται η χρήση όλων των ειδών ψωμιού, ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό όπως ψωμάκι ατομικό, ψωμί για τοστ, μπαγκέτα, ελληνική πίτα, αραβική πίτα, σησαμένιο κουλούρι. Συστήνεται το ψωμί ολικής άλεσης. Δεν επιτρέπεται το μπριος, το κρουασάν ή το πιροσκί. Η ελληνική πίτα δεν πρέπει να περιέχει γλυκουρονικό νάτριο.

Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων αλλαντικών, εκτός από βραστή γαλοπούλα με τις παρακάτω προδιαγραφές:

α) Κορεσμένα λιπαρά έως 1 %

β) Νάτριο έως 1 %

Λαχανικά όλων των ειδών.

Ελιές χωρίς το κουκούτσι και πάστα ελιάς.

Αβγό καλά βρασμένο.

Από λιπαρές ύλες επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου.

Επιτρέπεται η παρασκευή γλυκών σάντουιτς με συνδυασμό των προαναφερομένων ψωμιών και ως γέμιση 1 κουταλιά της σούπας μέλι ή μέλι με ταχίνι.

Επιτρέπεται η χρήση τυριών όπως αναφέρονται στην περίπτωση 2 «ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ» στοιχείο 5».

ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ.

Κρέμα και ρυζόγαλο σε ατομικές μερίδες των 150γρ. (με περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%).

Χαλβάς σε ατομική μερίδα έως 50 γρ.

Παστέλι σε ατομική μερίδα έως 50γρ.

Μέλι σε ατομική μερίδα.

Σοκολάτα υγείας και γάλακτος σε ατομική μερίδα έως 30γρ.

Δεν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραμελών.

ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ.

Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται οι ξηροί καρποί όλων των ειδών χωρίς προσθήκη αλατιού ή ζάχαρης σε ατομική συσκευασία έως 50γρ. Δεν επιτρέπονται οι τηγανισμένοι ξηροί καρποί.

ΥΓΡΑ ΤΡΟΦΙΜΑ.

Εμφιαλωμένο νερό.

Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται τα παρακάτω αφεψήματα: χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σύνθετων γλυκαντικών.

Καφές μόνο για το προσωπικό.

Δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών

Ανώτατες τιμές με ΦΠΑ.

Οι ανώτατες τιμές των προϊόντων με ΦΠΑ διαμορφώνονται ως εξής:

• Σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής άλεσης ή λευκό, με τυρί (με προσθήκη ή μη λαχανικών, τομάτας, ελαιολάδου και άλλων) 1,00 ευρώ. Αν προστεθεί και γαλοπούλα 1,25 ευρώ.
• Σουσαμένιο κουλούρι 40 γραμμαρίων τουλάχιστον: 0,40 ευρώ
• Τυρόπιτα / σπανακόπιτα με τυρί φέτα ή κασέρι βάρους 120 γραμμαρίων: 1,00 ευρώ
• Εμφιαλωμένο νερό των 500 ml, εγχώριο ή μη, εντός ή εκτός ψυγείου: 0,35 ευρώ
• Φυσικοί χυμοί φρούτων με 100% χυμό (χωρίς πρόσθετη ζάχαρη) σε ατομική συσκευασία 250 ml: 0,85 ευρώ.

Περισσότερα από 200 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο είναι υπέρβαρα και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η νέα γενιά παιδιών, λόγω της παχυσαρκίας, αναμένεται να έχει μικρότερη διάρκεια ζωής από ότι οι γονείς τους. Η παιδική παχυσαρκία συσχετίζεται με την παχυσαρκία των γονέων, γεγονός που οφείλεται αφενός σε γονιδιακά αίτια και αφετέρου στο ότι οι διατροφικές συνήθεις των γονέων λειτουργούν ως πρότυπο για τα παιδιά.

Μελέτη με τίτλο «Δείκτης μάζας σώματος γονέων: Υπάρχει συσχέτιση με την δείκτη μάζας σώματος των απογόνων;» που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής και της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής έδειξε ότι ποσοστό 62,5% των παχύσαρκων παιδιών που μελετήθηκαν είχαν δύο υπέρβαρους/παχύσαρκους γονείς, 77,5% των υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών ο πατέρας ήταν υπέρβαρος, ενώ η μητέρα ήταν υπέρβαρη σε ποσοστό 72,5% των παιδιών και παχύσαρκη σε ποσοστό 60,6%.

«Η παχυσαρκία αποτελεί μάστιγα για τον σύγχρονο κόσμο και είναι αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Στην Ελλάδα έχουμε μία από τις πρώτες θέσεις στην παχυσαρκία τόσο των ενηλίκων όσο και παιδιών και αυτό επειδή έχουμε απομακρυνθεί από τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής που είχε σχέση με τη μεσογειακή δίαιτα.

Είναι προφανές ότι με δύο τρόπους οι γονείς επηρεάζουν το αποτέλεσμα όσον αφορά την παχυσαρκία των παιδιών: πρώτον, γονιδιακά με την προδιάθεση να αναπτύξουν παχυσαρκία και τα παιδιά και δεύτερον, παιδαγωγικά αποτελώντας το πρότυπο των παιδιών και το πρότυπο το διατροφικό. Κάνουμε μια δυσοίωνη πρόβλεψη ότι με την αύξηση της παχυσαρκίας θα μειωθεί το προσδόκιμο επιβίωσης στις νεότερες γενιές, διότι η παχυσαρκία αποτελεί γνωστό παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου, συνδέεται με ένα δυσμενές μεταβολικό προφίλ, δηλαδή είναι το ενδιάμεσο στάδιο για τον σακχαρώδη διαβήτη και επίσης συνδέεται με τον προδιαβήτη και την αντίσταση στην ινσουλίνη.

Η αντίσταση στην ινσουλίνη προκαλεί τόσο δυσλιπιδαιμία όσο και υπέρταση και η κατάσταση αυτή προδιαθέτει για την εμφάνιση των βασικών παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακής νόσησης και θανάτου» ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Παθολογίας στο ΑΠΘ και διευθυντής της Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του ΑΧΕΠΑ, Απόστολος Χατζητόλιος. Η μελέτη των Ζ. Καραμπούτα, Ν. Κακαλέτση, Χ. Δημητρούλα, Β. Μπισμπινά, Ε. Φωτιάδου, Χ. Σαββόπουλου, Ι. Ρούσσου, Α.Ι. Χατζητόλιου, παρουσιάζεται με τη μορφή αναρτημένης ανακοίνωσης στο 2ο Πανελλήνιιο Σύνεδριο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης στην Εσωτερική Παθολογία με διεθνή συμμετοχή, το οποίο διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Τραγικά είναι τα ποσοστά παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους στη χώρα μας, σύμφωνα με νέα μελέτη που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας στην οποία έχω την χαρά να είμαι μέλος. Η μελέτη COSI βασική για την προσέγγιση της νόσου, έγινε σε επιλεγμένα 500 σχολεία σε όλη τη χώρα, σε σύνολο 5.682 παιδιών. Το 48% των παιδιών ήταν ηλικίας 7 ετών και το 54% των παιδιών ήταν ηλικίας 9 ετών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρίας Παχυσαρκίας Ευθύμιο Καπάνταη, το 44% παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Η Ελλάδα όπως είπε κατέχει το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων παιδιών στην ΕΕ μετά τη Σλοβενία. Σύμφωνα με τον κ. Καπάνταη, το 25% των παχύσαρκων παιδιών και εφήβων θα καταλήξουν παχύσαρκοι ενήλικες. Ενώ, το 54% των παχύσαρκων παιδιών έχουν σοβαρά ορθοπεδικά προβλήματα, το 31% καρδιαγγειακές παθήσεις, το 42% μεταβολικές διαταραχές και ενδοκρινολογικά ζητήματα. Σε όλα αυτά προστίθενται και θέματα όπως ο σχολικός εκφοβισμός, τα ψυχολογικά παραβλήματα (κατάθλιψη, νεύρωση, διαταραχές ύπνου κ.λ.π.). Επιπλέον, τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 1,5 με 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρδιαγγειακά νοσήματα, διπλάσιο κίνδυνο για άσθμα κ.ά. Επίσης οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιά ως ενήλικες, ενώ είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, ειδικά οι γυναίκες. Επίσης, αυξάνεται και ο κίνδυνος κατά 1,5 φορά για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου ειδικά στους παχύσαρκους άντρες.

Σύμφωνα με την καταγραφή των στοιχείων από τα σχολεία, παρατηρήθηκε ότι μόνο το 12% των δημοτικών σχολείων διαθέτουν στους μαθητές φρέσκα φρούτα, ποσοστό πολύ χαμηλό, όταν το υψηλότερο 95% το κατέχει η Σλοβενία. Επίσης φρέσκα λαχανικά διατίθενται μόνο στο 5% των ελληνικών δημοτικών, ενώ ο μέσος όρος των υπολοίπων χωρών φθάνει το 38%. Γάλα διατίθεται μόνο στο 18% των δημοτικών, τη στιγμή που το υψηλότερο ποσοστό αγγίζει το 95% στην Πορτογαλία και Νορβηγία και τον μέσο όρο να κυμαίνεται στο 58%. Γιαούρτι διατίθεται μόνο στο 5% των δημοτικών, με το αντίστοιχο ποσοστό στις άλλες χώρες να κυμαίνεται από 14% έως το υψηλότερο ποσοστό 70% που κατέχει η Λιθουανία. Η έρευνα καταγράφει επίσης την απουσία παρεμβάσεων που αποσκοπούν στην προώθηση ενός ενεργού και υγιεινού τρόπου ζωής στα ελληνικά δημοτικά, αφού σχετικά προγράμματα υλοποιούνται σε λιγότερα από τα μισά (42%) σχολεία, όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται στο 81%, και με ποσοστό πάνω από 90% για χώρες όπως η Πορτογαλία, Ιρλανδία και η Λετονία. Σύμφωνα με την καταγραφή, η υπερκατανάλωση χυμών οδηγεί σε υπερινσουλινισμό ενώ στα σχολεία μας παρατηρείται μεγάλη επίσης κατανάλωση σνακ, ποσοστό 17,9%, όταν ο κανονισμός απαγορεύει τα αλμυρά. Η μελέτη έκανε ένα σκορ σχολικού διατροφικού περιβάλλοντος και έδειξε ότι στην Ελλάδα έχουμε το 0,57, δηλαδή υστερούμε δηλαδή από τις άλλες χώρες πολύ όταν η βάση μόνο είναι το 0,60. Επισημαίνεται επίσης ότι τα παιδιά πρέπει να αθλούνται και ευτυχώς σε αυτό το σημείο έχουμε καλό ποσοστό καθώς υπάρχουν χώροι για φυσική αγωγή. Εκεί που υστερούμε είναι ότι η φυσική αγωγή στα ελληνικά σχολεία γίνεται μόνο μία ώρα την εβδομάδα, όταν οι συστάσεις είναι μία ώρα την ημέρα. Επίσης είμαστε η τελευταία χώρα που τρέχει προγράμματα εκπαίδευσης των παιδιών στην υγιεινή διατροφή.

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη η παιδική παχυσαρκία φτάνει το 10%. Αντίθετα, στον Νότο η τάση είναι αυξητική και πάει αγγίζει το 20%. Στις ηλικίες των 7 ετών φτάνει στο 21%, και όσο ανεβαίνει η ηλικία ανεβαίνει και η παχυσαρκία. Δηλαδή στην ηλικία των 8 – 9 ετών σκαρφαλώνει στο 23%. Παρατηρείται ότι η οικονομική συγκυρία έχει επηρεάσει τις διατροφικές συνήθειες του Έλληνα, αλλά χρειάζεται και εκπαίδευση. Μέσα στην κρίση μπορούμε να βρούμε υγιεινούς τρόπους διατροφής, όπως για παράδειγμα αύξηση της κατανάλωσης όσπριων αντί για ζυμαρικά. Παρατηρείται επίσης ότι στα μικρά νησιά είναι κατά 8% μικρότερο το ποσοστό παχυσαρκίας στα παιδιά γιατί αθλούνται συνέχεια και δεν υπάρχουν κυλικεία σε πολλά σχολεία.

Τα οφέλη υγείας από τη μεσογειακή διατροφή είναι καταγεγραμμένα εδώ και καιρό, ωστόσο μία νέα έρευνα Ισπανών επιστημόνων αποκαλύπτει πως η γνωστή μας δίαιτα αφήνει αισθητά μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα σε σχέση με τις αντίστοιχες στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Ουέλβα στην Ισπανία ανέλυσε τα αποτυπώματα άνθρακα της καθημερινής διατροφής στην Ισπανία και τη συνέκρινε με αυτές στη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες αγγλόφωνες χώρες.

Ένα αποτύπωμα άνθρακα εκφράζει την ποσότητα ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη. Εκτός από το διοξείδιο του άνθρακα, διάφοροι άλλοι αέριοι ρύποι συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος, όπως το μεθάνιο. Κάθε ένας από αυτούς χαρακτηρίζεται από ένα δυναμικό υπερθέρμανσης που μπορεί να εκφραστεί σε μονάδες διοξειδίου του άνθρακα

«Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία διεθνή προτεραιότητα που πρέπει να αντιμετωπιστεί από κάθε άποψη, ακόμα και το οικογενειακό περιβάλλον και την καθημερινή μας δίαιτα», δήλωσε η Ροζάριο Βιδάλ, επικεφαλής της μελέτης. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα από 448 μεσημεριανά γεύματα και 448 δείπνα στο νοσοκομείο Χουάν Ραμόν Χιμένεθ στην Ουέλβα καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έτους, με θερμιδική αξία 2.000 θερμίδων. Σύμφωνα με τη Βιδάλ τα γεύματα αρκούν για να γίνει ικανοποιητική αναγωγή, καθώς περιλαμβάνουν παραδοσιακά πιάτα που συναντώνται σε κάθε σχολείο, εστιατόριο ή ισπανικό νοικοκυριό. Η έρευνα έδειξε πως το μέσο ημερήσιο αποτύπωμα άνθρακα ήταν 5 κιλά ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2e), ενώ οι αντίστοιχες τιμές για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν 8,8 και 7,4 CO2e, για την ίδια θερμιδική αξία.

«Οι διαφορές μεταξύ της μέσης αξίας της μεσογειακής διατροφής και των αγγλόφωνων χωρών οφείλεται στη χαμηλότερη κατανάλωση βοδινού στην Ισπανία, το οποίο έχει μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα, και στην κατανάλωση περισσοτέρων λαχανικών και φρούτων, τα οποία έχουν χαμηλότερο αποτύπωμα του άνθρακα», δήλωσε η Βιδάλ. «Ως εκ τούτου, εκτός από πιο υγιεινή, η διατροφή μας είναι και πιο οικολογική».