ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

Η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Μάλτα) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη, καθώς περίπου ένα στα πέντε παιδιά (ποσοστό 18% έως 21% ανάλογα με τη χώρα) είναι παχύσαρκο.

Αυτό προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία για τα έτη 2015-2017 που παρουσίασε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Μελέτη της Παχυσαρκίας στη Βιέννη. Τα χαμηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, από 5% έως 9% του συνόλου των παιδιών, υπάρχουν σε Γαλλία, Νορβηγία, Ιρλανδία, Λετονία και Δανία.

Ο Ζοάο Μπρέντα, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Γραφείου του ΠΟΥ για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Μη Μεταδιδόμενων Ασθενειών, δήλωσε ότι «σε χώρες όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, παρόλο που τα ποσοστά είναι υψηλά, έχει υπάρξει μια σημαντική μείωση, που οφείλεται στην πολύ σημαντική προσπάθεια, την οποία αυτές οι χώρες έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια για τον έλεγχο της παιδικής παχυσαρκίας». «Είναι σημαντικό να αυξηθεί η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών από τα παιδιά και αντίθετα να μειωθεί η κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών με ζάχαρη», πρόσθεσε.

Στο ίδιο συνέδριο τονίσθηκε ότι υπέρβαροι και παχύσαρκοι κινδυνεύουν περισσότερο με τουλάχιστον 12 διαφορετικούς καρκίνους, πέντε περισσότερους από ότι πριν μια δεκαετία, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF), που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Οι καρκίνοι αυτοί είναι του ήπατος, των ωοθηκών, του προστάτη (προχωρημένος), του στομάχου, του στόματος και του λαιμού, του εντέρου, του μαστού (μετά την εμμηνόπαυση), της ουροδόχου κύστης, των νεφρών, του οισοφάγου, του παγκρέατος και της μήτρας (ενδομητρίου).

Ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνει με την τακτική κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη, επειδή αυτά αυξάνουν την παχυσαρκία. Η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο τριών καρκίνων (εντέρου, μαστού και μήτρας), όπως και η υγιεινή διατροφή με λίγα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα. Το αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο έξι καρκίνων (στομάχου, παχέος εντέρου, ήπατος, στόματος-λαιμού, οισοφάγου και μαστού).

Η μελέτη τονίζει ότι η σωματική αδράνεια, σε συνδυασμό με το γρήγορο και επεξεργασμένο φαγητό, που ευνοούν την αύξηση του πάχους, οδηγούν σε δραματικές αυξήσεις στα ποσοστά των καρκίνων διεθνώς. Περίπου ένας στους έξι θανάτους παγκοσμίως οφείλεται σε καρκίνο.

Με πάνω από 3,7 εκατομμύρια νέα περιστατικά και 1,9 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο, ο καρκίνος αντιπροσωπεύει τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη. Παγκοσμίως ο καρκίνος σκοτώνει περίπου 8,2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως (13% του συνόλου). Η Ευρώπη έχει το ένα όγδοο του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά το ένα τέταρτο των περιστατικών καρκίνου (3,7 εκατ. νέοι ασθενείς κάθε χρόνο).

Μια νέα έρευνα που παρουσιάσθηκε στο ίδιο συνέδριο, δείχνει ότι τα υπέρβαρα παιδιά που αυξάνουν πολύ το βάρος τους κατά την εφηβεία, κινδυνεύουν περισσότερο από καρκίνο του παχέος εντέρου, όταν μεγαλώσουν. Τα υπέρβαρα αγόρια στην παιδική ηλικία, που όμως δεν βάζουν παραπανίσια κιλά κατά την εφηβεία, δεν αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο ως ενήλικες.

Οι Σουηδοί ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τζίμι Σέλιντ του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 38.000 αγόρια, που παρακολουθήθηκαν για 38 χρόνια. Όσα παιδιά στα οκτώ χρόνια τους ήσαν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και στη συνέχεια, κατά την εφηβεία, πάχυναν και άλλο, είχαν κατά μέσο όρο 48% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου μετά την ενηλικίωσή τους, σε σχέση με τους πιο αδύνατους συνομηλίκους τους.

Μια άλλη σουηδική μελέτη που ανακοινώθηκε στο ίδιο συνέδριο, δείχνει ότι τα υπέρβαρα αγόρια στην εφηβεία κινδυνεύουν περισσότερο από καρδιακή ανεπάρκεια ως ενήλικες. Δεν υπάρχει κίνδυνος για τα υπέρβαρα που παιδιά που αδυνατίζουν ως έφηβοι.

Η μελέτη επίσης του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, με επικεφαλής τη δρα Μαρία Μπίτζελ, έγινε στα ίδια 38.000 παιδιά. Διαπιστώθηκε ότι τα αγόρια με φυσιολογικό βάρος στην ηλικία των οκτώ ετών, που έγιναν υπέρβαρα στην εφηβεία, είχαν τριπλάσια πιθανότητα να διαγνωσθούν με καρδιακή ανεπάρκεια αργότερα στη ζωή τους. Ο κίνδυνος ήταν τόσο μεγαλύτερος, όσο περισσότερα κιλά είχε πάρει ο έφηβος.

Την ευεργετική αυτή δράση τριών βιταμινών Β6, Β9 και Β12 μελέτησαν για μία ακόμη φορά Βρετανοί επιστήμονες, οι οποίοι αποφάνθηκαν ότι οι βιταμίνες Β6, Β9 και Β12 πιθανόν να προσφέρουν πολλά στον εγκέφαλο των ασθενών που παρουσιάζουν ήπια μορφή άνοιας ή τα πρώτα σημεία της νόσου Αλτσχάιμερ.

Να θυμίσουμε ότι και μια πρόσφατη μελέτη Σουηδών ερευνητών που είχε γίνει υπό τον δρ Μπάμπακ Χούσμαντ, του φημισμένου Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νευρολογίας «Neurology», είχε δείξει ότι η βιταμίνη Β12 μπορεί να δράσει προστατευτικά έναντι του Αλτσχάιμερ, γεγονός που σημαίνει ότι οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι έχουν μεγαλύτερα επίπεδα Β12 στο αίμα τους, αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν τη διαδεδομένη νευροεκφυλιστική πάθηση. Επεσήμανε ωστόσο πως αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι όσοι σπεύσουν να πάρουν συμπληρώματα βιταμίνης Β θα «φρενάρουν» οπωσδήποτε την ανάπτυξη της νόσου.

Στη συνέχεια, μια μελέτη που είχε διεξαχθεί από ερευνητές στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχε επίσης διαπιστώσει, ότι η έλλειψη της Β12 έχει ως αποτέλεσμα την ατροφία εγκεφάλου και την απώλεια μνήμης. Οι ερευνητές είχαν παρακολουθήσει 107 υγιή άτομα, ηλικίας 61-87 ετών, για μια περίοδο 5 ετών και τους είχαν υποβάλει σε κλινικές εξετάσεις και, σύμφωνα με τα ευρήματα τους, τα άτομα που είχαν αρχικά τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης Β12 στο αίμα τους, παρουσίασαν διαχρονικά μεγαλύτερη μείωση του μεγέθους του εγκεφάλου τους, δηλαδή παρουσίασαν μεγαλύτερη εγκεφαλική ατροφία. Στους εθελοντές με τα χαμηλότερα επίπεδα της βιταμίνης, η απώλεια εγκεφαλικού ιστού, ήταν 6 φορές μεγαλύτερη από ό,τι σε αυτούς που είχαν τα ψηλότερα επίπεδα της βιταμίνης. «Η μελέτη αυτή δεν δείχνει ξεκάθαρα ότι τα χαμηλά επίπεδα Β12 στο αίμα προκαλούν ατροφία της μνήμης, αλλά ότι τα άτομα με χαμηλά επίπεδα Β12 έχουν αυξημένες πιθανότητες για ατροφία εγκεφάλου» είχαν πει τότε οι ερευνητές οι οποίοι είχαν επισημάνει ότι θα γίνει περαιτέρω έρευνα για το θέμα αυτό.

Στη νεότερη τώρα μελέτη, η ίδια επιστημονική ομάδα από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διεξήγαγε μια προοδευτική και τυχαιοποιημένη έρευνα σε 271 άτομα που είχαν ελαφριάς μορφής άνοια, δηλαδή ήπια γνωσιακή ανεπάρκεια. Οι μισοί από τους εθελοντές λάμβαναν κάθε μέρα για δύο χρόνια ένα χάπι που περιείχε βιταμίνη Β6, Β12 και φολικό οξύ σε υψηλότερες δόσεις από αυτές που είναι απαραίτητες καθημερινά για τον οργανισμό, ενώ οι υπόλοιποι συμμετέχοντες λάμβαναν placebo, δηλαδή εικονικό χάπι χωρίς ενεργό ουσία.

Έπειτα από δύο έτη παρακολούθησης οι επιστήμονες αξιολόγησαν την ταχύτητα με την οποία πάθαιναν ατροφία οι εγκέφαλοι των συμμετεχόντων και σύμφωνα με τα ευρήματα, ο εγκέφαλος των ατόμων με ήπια άνοια που λάμβαναν το συμπλήρωμα των βιταμινών Β πάθαινε πολύ λιγότερη ατροφία από ότι ο εγκέφαλος των ατόμων με ήπια άνοια που λάμβαναν εικονικό χάπι.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι ο εγκέφαλος ενός μέσου ανθρώπου παθαίνει ατροφία και σμικρύνεται κατά 0,5% κάθε χρόνο μετά τα 60 έτη ενώ, ο εγκέφαλος όσων έχουν ήπια γνωσιακή ανεπάρκεια (ήπια άνοια), ατροφεί και σμικρύνεται με διπλάσιο ρυθμό, 1% κάθε χρόνο μετά την ηλικία των 60. Στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ η ατροφία και η σμίκρυνση φτάνει το 2,5% κάθε χρόνο.

Στη μελέτη διαπίστωσαν ότι τα άτομα με ήπια μορφή άνοιας που λάμβαναν συμπληρώματα με βιταμίνες Β6, Β12 και φολικό οξύ είχαν 30% επιβράδυνση αυτής της ταχύτητας μείωσης του εγκεφάλου τους συγκριτικά με τα άτομα που δεν έπαιρναν βιταμίνες του συμπλέγματος Β.  Σε ορισμένες περιπτώσεις μεταξύ των ατόμων με ήπια γνωσιακή ανεπάρκεια που λάμβαναν βιταμίνες Β6, Β12 και φυλλικό οξύ, γνωστό και ως φολικό οξύ, η επιβράδυνση της εγκατάστασης της ατροφίας έφτανε στο 50%.

Οι επιστήμονες τόνισαν ότι η επιτάχυνση της εγκατάστασης ατροφίας εγκεφάλου σε ηλικιωμένους με ήπια μορφή άνοιας μπορεί να επιβραδυνθεί αν λαμβάνουν θεραπεία βιταμίνες του συμπλέγματος Β οι οποίες καταφέρνουν να μειώνουν τη συγκέντρωση της ομοκυστεϊνης στον οργανισμό τους.

Τώρα, όπως είπαν, μένει να αποδειχθεί ότι η επιβράδυνση της ατροφίας αποτρέπει την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ, έτσι ώστε οι επιστήμονες να έχουν στα χέρια τους μια ασφαλή θεραπεία ως προς την πρόληψη της νόσου.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η υπερβολική κατανάλωση κρασιού ημερησίως, μακροχρόνια είναι δυνατόν να οδηγήσει σε διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος ή του μυοκαρδίου.

Κατ αυτό τον τρόπο οι αλκοολικοί, εκτός από τη διαταραχή του ψυχισμού και των υπολοίπων νευρολογικών διαταραχών που παρουσιάζουν από την επίδραση του αλκοόλ, κινδυνεύουν να πεθάνουν από κίρρωση του ήπατος ή από αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια. Έτσι λοιπόν η μακροχρόνια λήψη μεγάλων ποσοτήτων οινοπνευματωδών ποτών, θεωρείται ανθυγιεινή πράξη που απειλή της ίδιας της ζωής.

Όμως, την τελευταία δεκαετία επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι, τα αιθανολικά και μη αιθανολικά στοιχεία που περιέχονται στο κρασί, ενεργοποιούν προστατευτικούς μηχανισμούς του τοιχώματος των αρτηριών και του μυοκαρδίου. Παρατηρήθηκε αύξηση του μονοξειδίου του αζώτου και ελάττωση της ενδοθηλίνης, ελάττωση της κακής χοληστερίνης LDL, με αύξηση της καλής HDL χοληστερίνης, ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος, καθώς και ελάττωση όλων των παραγόντων εκείνων που διατηρούν τη φλεγμονή στο τοίχωμα των αρτηριών. Με όλους αυτούς τους προστατευτικούς μηχανισμούς, σταθεροποιείται και δεν εξελίσσεται περαιτέρω η αθηρωματική πλάκα που αποτελεί τον νούμερο ένα κίνδυνο για τη δημιουργία εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Εκτός όμως των πειραματικών, ήλθαν και οι επιδημιολογικές έρευνες που μελέτησαν τη θνητότητα από τις καρδιοαγγειακές παθήσεις και τα αίτια που τις προκαλούν. Μεταξύ των επιδημιολογικών μελετών ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι Γαλλικές μελέτες. Η Γαλλία όπως είναι γνωστό, είναι μία μεγάλη Ευρωπαϊκή χώρα που ο πληθυσμός της διατρέφεται ανάλογα με τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Παρ όλα αυτά παρουσίαζε μια εντυπωσιακή ελάττωση της θνητότητας του πληθυσμού της από στεφανιαία νόσο, σε σχέση με τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στους 100.000 Γάλλους 99 άνδρες και 16 γυναίκες χάνονται από στεφανιαία νόσο ετησίως, ενώ αντίστοιχα χάνονται 213 Γερμανοί και 56 Γερμανίδες και 292 Αγγλοι και 84 Αγγλίδες. Όσο για τους Έλληνες, οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 216 άνδρες και 49 γυναίκες.

Διεθνώς η προστασία αυτή των Γάλλων ονομάσθηκε «Γαλλικό παράδοξο» και αποδόθηκε στην ημερήσια κατανάλωση κόκκινου κρασιού που συνήθως οι Γάλλοι καταναλώνουν στο γεύμα ή και στο δείπνο τους. Αργότερα αποδείχθηκε ότι όχι μόνον το κόκκινο αλλά και το λευκό κρασί και γενικά τα οινοπνευματώδη ποτά που περιέχουν ανάλογα με το κρασί στοιχεία, διαθέτουν ανάλογες προστατευτικές δυνατότητες.

Είναι όμως μόνον το κρασί υπεύθυνο γι’ αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα;

Αναλύοντας καλύτερα το Γαλλικό παράδοξο, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι υπήρχαν διαφορές στην επιβίωση του πληθυσμού ακόμα και μέσα στη Γαλλία. Λιγότεροι θάνατοι συνέβαιναν στον Γαλλικό νότο σε σχέση με τον Γαλλικό βορρά. Ανάλογες μελέτες έγιναν και στον Ισπανικό νότο.

Τελικά υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η ευεργετική αυτή δράση του κρασιού ενισχύεται από τη μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι η κατ’ εξοχήν δίαιτα των πληθυσμών του νότου και όχι του βορρά. Έτσι ο συνδυασμός μεσογειακής δίαιτας, με ένα ποτήρι κρασί, αποτελεί τη ακρογωνιαίο λίθο της υγιεινής διατροφής και της μακροζωίας.

Κύρια διατροφή επομένως, πρέπει να αποτελούν τα όσπρια, τα λαδερά και γενικά όλα τα φυτικά προϊόντα. Το ελαιόλαδο πρέπει να είναι αναπόσπαστο συστατικό της διατροφής αντικαθιστώντας το βούτυρο. Συμπλήρωμα στην διατροφή αυτή, πρέπει να αποτελούν τα ψάρια και ειδικότερα οι σαρδέλες και ο σολομός. Τα πουλερικά, κοτόπουλο-γαλοπούλα, έχουν και αυτά θέση στην μεσογειακή διατροφή. Το τυρί σε μικρές ποσότητες μπορεί φυσικά να καταναλωθεί. Καθ όσο αφορά το κόκκινο κρέας, η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται μία φορά την εβδομάδα.

Τα Πρότυπα Ιατρικής Περίθαλψης για το 2017 ενσωματώνουν αρκετές νέες οδηγίες που εκδόθηκαν από την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA), συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη διαχείριση του τρόπου ζωής. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Επιστημονικού και Ιατρικού Τμήματος, Robert E. Ratner, MD, FACP, FACE, τα νέα Πρότυπα περιλαμβάνουν πολύ σημαντικές οδηγίες που βασίζονται σε νέα αποδεικτικά στοιχεία όπως η ψυχοκοινωνική φροντίδα, η διευρυμένη σωματική ικανότητα, η μεταβολική χειρουργική και η υπογλυκαιμία, τα οποία και μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματική φροντίδα του διαβήτη.

Σε σχέση με τη σωματική δραστηριότητα, είναι η πρώτη φορά που οι οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA) περιλαμβάνουν σύσταση για τη μείωση του χρόνου που δαπανάται στην καθημερινή καθιστική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η παρατεταμένη καθιστική συμπεριφορά θα πρέπει να διακόπτεται κάθε 30 λεπτά ώστε να επωφεληθεί η ρύθμιση της γλυκόζης αίματος, ιδιαίτερα σε ενήλικες με διαβήτη τύπου 2.

Επιπλέον, οι οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA) περιλαμβάνουν, όπως και το 2016, τη σύσταση για μέτρια προς έντονη σωματική δραστηριότητα διάρκειας 150 λεπτών ή περισσότερο, η οποία και πρέπει να μοιράζεται τουλάχιστον σε τρεις ημέρες/εβδομάδα, και να συνδυάζεται ιδανικά με ασκήσεις αντιστάσεων (2-3 φορές/εβδομάδα), ευελιξίας και ισορροπίας (τουλάχιστον δύο φορές/εβδομάδα).

Όσον αφορά τη διατροφική θεραπεία του διαβήτη, αναγνωρίζεται ότι η διατροφή έχει αναπόσπαστο ρόλο στη διαχείριση του διαβήτη. Ωστόσο, για πολλά άτομα, το να γνωρίζουν τι πρέπει να τρώνε παραμένει το πιο δύσκολο μέρος του συνολικού θεραπευτικού πλάνου. Bασικές επιστημονικά τεκμηριωμένες διατροφικές αρχές αναφορικά με την πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών συστατικών στη διαχείριση του διαβήτη είναι:

• Η μείωση της πρόσληψης θερμίδων σε σχέση με τις θερμίδες που δαπανώνται μέσω της σωματικής δραστηριότητας είναι το πρώτο βήμα για την επίτευξη μέτριας απώλεια βάρους, και αποτελεί σημαντικό στόχο για τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα με διαβήτη τύπου 2 ή προδιαβήτη.
• Ένα πρόγραμμα διατροφής που δίνει έμφαση στα συστατικά μίας μεσογειακού τύπου διατροφής, που είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά, μπορεί να βελτιώσει το μεταβολισμό της γλυκόζης και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
• Η επιλογή υδατανθράκων από δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά, φρούτα, όσπρια και γαλακτοκομικά προϊόντα, με έμφαση στα τρόφιμα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες αντί εκείνων που περιέχουν σάκχαρα και ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών αντί ζάχαρης.
• Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως τα λιπαρά ψάρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, συνιστάται για τη μείωση του καρδιομεταβολικού κινδύνου στα άτομα με διαβήτη.

Είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι η προσέγγιση «ένα πρόγραμμα για όλους» δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη διατροφική θεραπεία για τη διαχείριση του διαβήτη, ενώ ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, που παρέχεται από διαιτολόγο, αποτελεί βασικό συστατικό του συνολικού θεραπευτικού πλάνου, συμβάλλοντας στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.

Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα μπορούν να βελτιώσουν τις σχολικές επιδόσεις των μαθητών, σύμφωνα με μια νέα Σουηδική έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό έντυπο »Journal of Child Psychology and Psychiatry». Η βελτίωση αυτή φαίνεται να είναι πιο διακριτή σε παιδιά που έχουν προβλήματα συγκέντρωσης και προσοχής.

Οι επιστήμονες του Κέντρου Νευροψυχιατρικής της Medical Sahlgrenska Academy του University of Gothenburg, με επικεφαλής τον Ματς Τζόνσον, μελέτησαν 154 μαθητές 9 έως 10 ετών, που χωρίστηκαν εντελώς τυχαία σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα έπαιρνε επί τρεις μήνες συμπλήρωμα διατροφής με ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, ενώ η άλλη ομάδα έπαιρνε εικονικά συμπληρώματα.

Η κλινική δοκιμή ήταν εντελώς «τυφλή». Ούτε οι ερευνητές, ούτε φυσικά οι γονείς και τα παιδιά γνώριζαν ποιο παιδί ανήκε στις δύο ομάδες. Μετά από τρεις μήνες, όλοι οι μαθητές κλήθηκαν να κάνουν ένα τεστ στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο οποίος κατέγραφε με ακρίβεια τις ικανότητες ανάγνωσης των μαθητών. Κατέγραφε συγκεκριμένα την ταχύτητα ανάγνωσης, την κατανόηση, το λεξιλόγιο, την προφορά και πολλά άλλα. Στο τελικό στάδιο της επιστημονικής έρευνας, όλοι οι μαθητές και αυτοί που προηγουμένως είχαν πάρει το εικονικό συμπλήρωμα, πήραν ω-3 και ω-6 για ακόμη τρεις μήνες.

Όπως διαπιστώθηκε, οι ικανότητες ανάγνωσης των παιδιών, ήταν καλύτερες. Κατά κύριο λόγο όμως τα παιδιά με ηπιότερα προβλήματα προσοχής, εμφάνισαν ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση. Όπως με έμφαση λέει ο Δρ Τζόνσον, «Η σύγχρονη διατροφή σήμερα περιέχει λιγότερα ω-3 λιπαρά οξέα, γεγονός που πιστεύεται ότι έχει αρνητική επίπτωση στα παιδιά, όσον αφορά την μάθηση, τον συγκέντρωση και την προσοχή. Οι κυτταρικές μεμβράνες του εγκέφαλου αποτελούνται κυρίως από πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και υπάρχουν σαφείς αποδείξεις που δείχνουν ότι τα λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για την μετάδοση των σημάτων μεταξύ των νευρικών κυττάρων».

Στα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια στα οποία λειτουργούν κυλικεία – καντίνες επιτρέπεται να διατίθενται μόνο συγκεκριμένα τρόφιμα και να ισχύουν ανώτατες τιμές ανά είδος.

Επιτρεπόμενα προσφερόμενα είδη:

ΦΡΟΥΤΑ – ΛΑΧΑΝΙΚΑ.

Φρέσκα φρούτα ανάλογα με την εποχή (π.χ. μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, μανταρίνια, μπανάνα, σταφύλι, βερίκοκα, ροδάκινο κλπ), καλά πλυμένα και συσκευασμένα σε ατομική μερίδα.

Αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες, μπανάνες κλπ) χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Συσκευασμένα σε ατομική μερίδα έως 50γρ.

Φυσικός χυμός φρούτων ή και λαχανικών που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζαχάρων ή άλλων γλυκαντικών ουσιών. Συστήνεται να είναι δυνατή η κατανάλωση του άμεσα μετά την παρασκευή του σε ποτήρια μιας χρήσης ανακυκλώσιμου υλικού.

Φρουτοσαλάτα που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών από φρέσκα, καλά πλυμένα φρούτα εποχής. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη σακχάρων ή άλλων γλυκαντικών ουσιών.

Σαλάτα από φρέσκα, καλά πλυμένα λαχανικά που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων–καντινών, χωρίς προσθήκη αλατιού. Επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου, ξυδιού ή λεμονιού.

Συσκευασμένοι φυσικοί χυμοί φρούτων και ομοειδών προϊόντων, χωρίς συντηρητικά και χωρίς προσθήκη ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία έως και 330ml.

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ.

Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο σε ατομική συσκευασία έως 500ml πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5% – 1,8% λιπαρά).

Σοκολατούχο γάλα με χαμηλά λιπαρά (max. 1,8%) σε συσκευασία έως 250ml.

Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, σε ατομική μερίδα έως 200γρ.

Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση άλλων τυποποιημένων αναλόγων ροφημάτων καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης για την παρασκευή τους.

Τυριά πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και Ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα τυριά με αλειφώδη υφή.

ΑΠΛΑ ΑΡΤΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ή ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ.

Κουλούρι σουσαμένιο ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό.

Κριτσίνια ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Φρυγανιές ολικής άλεσης πλούσιες σε φυτικές ίνες ή λευκές, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Κράκερς ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Τα παραπάνω απλά αρτοπαρασκευάσματα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές:

Κορεσμένα λιπαρά έως 3%, τράνς λιπαρά έως 0,1 %, νάτριο έως 0,5%.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ.

Μουστοκούλουρα σε ατομική μερίδα έως 60γρ.

Σταφιδόψωμο σε ατομική μερίδα έως 60γρ.

Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης σε ατομική μερίδα έως 40γρ, η οποία να πληρεί τις ακόλουθες προδιαγραφές:

Κορεσμένα λιπαρά έως 3%, τράνς λιπαρά έως 0,1%, νάτριο έως 0,5%.

Επιτρέπεται η διάθεση τυρόπιτας-πίτας λαχανικών σε ατομικές μερίδες των 120 γρ. και με συγκεκριμένες προδιαγραφές:

Η λιπαρή ύλη για τη ζύμη−φύλλο πρέπει να είναι αποκλειστικά από ελαιόλαδο, μαλακή μαργαρίνη ή φυτικά έλαια, όπου το τελικό προϊόν δεν πρέπει να ξεπερνάει το 30 % σε συνολικά λιπαρά και το 0,1% σε trans λιπαρά.

Πίτσα με τις παρακάτω προδιαγραφές:

Για τη βάση τα επιτρεπόμενα υλικά είναι αλεύρι, μαγιά, αβγό, γιαούρτι, αλάτι και μυρωδικά βότανα. Απαγορεύεται η χρήση ενισχυτικών γεύσης όπως το γλουταμινικό μονο−νάτριο. Για τη γέμιση τα επιτρεπόμενα προϊόντα είναι τυρί, τομάτα, πιπεριές, μανιτάρια, κρεμμύδι, καλαμπόκι. Δεν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.

Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 γραμμάρια) με τις παρακάτω προδιαγραφές:

1. Η περιεκτικότητά τους σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων.
2. Ανά 100 γραμμάρια προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 10 γραμμάρια, (β) τα ολικά λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10 γραμμάρια, (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5 γραμμάρια και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 γραμμάρια».

ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ.

Τα σάντουιτς/τοστ μπορούν να παρασκευάζονται με συνδυασμούς των τροφίμων των επόμενων παραγράφων. Μπορούν να είναι τυποποιημένα ή να παρασκευάζονται στο χώρο του κυλικείου-καντίνας αυθημερόν.

Επιτρέπεται η χρήση όλων των ειδών ψωμιού, ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό όπως ψωμάκι ατομικό, ψωμί για τοστ, μπαγκέτα, ελληνική πίτα, αραβική πίτα, σησαμένιο κουλούρι. Συστήνεται το ψωμί ολικής άλεσης. Δεν επιτρέπεται το μπριος, το κρουασάν ή το πιροσκί. Η ελληνική πίτα δεν πρέπει να περιέχει γλυκουρονικό νάτριο.

Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων αλλαντικών, εκτός από βραστή γαλοπούλα με τις παρακάτω προδιαγραφές:

α) Κορεσμένα λιπαρά έως 1 %

β) Νάτριο έως 1 %

Λαχανικά όλων των ειδών.

Ελιές χωρίς το κουκούτσι και πάστα ελιάς.

Αβγό καλά βρασμένο.

Από λιπαρές ύλες επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου.

Επιτρέπεται η παρασκευή γλυκών σάντουιτς με συνδυασμό των προαναφερομένων ψωμιών και ως γέμιση 1 κουταλιά της σούπας μέλι ή μέλι με ταχίνι.

Επιτρέπεται η χρήση τυριών όπως αναφέρονται στην περίπτωση 2 «ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ» στοιχείο 5».

ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ.

Κρέμα και ρυζόγαλο σε ατομικές μερίδες των 150γρ. (με περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%).

Χαλβάς σε ατομική μερίδα έως 50 γρ.

Παστέλι σε ατομική μερίδα έως 50γρ.

Μέλι σε ατομική μερίδα.

Σοκολάτα υγείας και γάλακτος σε ατομική μερίδα έως 30γρ.

Δεν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραμελών.

ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ.

Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται οι ξηροί καρποί όλων των ειδών χωρίς προσθήκη αλατιού ή ζάχαρης σε ατομική συσκευασία έως 50γρ. Δεν επιτρέπονται οι τηγανισμένοι ξηροί καρποί.

ΥΓΡΑ ΤΡΟΦΙΜΑ.

Εμφιαλωμένο νερό.

Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται τα παρακάτω αφεψήματα: χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σύνθετων γλυκαντικών.

Καφές μόνο για το προσωπικό.

Δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών

Ανώτατες τιμές με ΦΠΑ.

Οι ανώτατες τιμές των προϊόντων με ΦΠΑ διαμορφώνονται ως εξής:

• Σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής άλεσης ή λευκό, με τυρί (με προσθήκη ή μη λαχανικών, τομάτας, ελαιολάδου και άλλων) 1,00 ευρώ. Αν προστεθεί και γαλοπούλα 1,25 ευρώ.
• Σουσαμένιο κουλούρι 40 γραμμαρίων τουλάχιστον: 0,40 ευρώ
• Τυρόπιτα / σπανακόπιτα με τυρί φέτα ή κασέρι βάρους 120 γραμμαρίων: 1,00 ευρώ
• Εμφιαλωμένο νερό των 500 ml, εγχώριο ή μη, εντός ή εκτός ψυγείου: 0,35 ευρώ
• Φυσικοί χυμοί φρούτων με 100% χυμό (χωρίς πρόσθετη ζάχαρη) σε ατομική συσκευασία 250 ml: 0,85 ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια οι πολύποδες που είναι η προκαρκινική κατάσταση για την πλειοψηφία των καρκίνων στο παχύ έντερο, τείνουν να εμφανίζονται σε όλο και νεώτερους ανθρώπους και γι αυτό οι συστάσεις για διενέργεια εξετάσεων από τα 50 έτη είναι ιδιαίτερα αυστηρές.

Η εξέταση που σώζει ζωές είναι η κολονοσκόπηση, ωστόσο δεν έχει γίνει συνείδηση στους Έλληνες ότι η συγκεκριμένη εξέταση μπορεί να προλάβει έναν καρκίνο του παχέος εντέρου, γι’ αυτό και οι γιατροί πρέπει να εστιάσουν στο γεγονός αυτό όπως επεσήμαναν οι:  Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου – Αναπληρωτής Καθηγητής Γαστρεντερολογίας, Σωτήριος Γεωργόπουλος – Πρόεδρος της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας και Ιωάννης Κατσογριδάκης – Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συμποσίου με αφορμή το 30 Διεθνές Αθηναϊκό Συμπόσιο με θέμα «Γαστρεντερικός καρκίνος: Πρόληψη, Αναγνώριση & Διαχείριση – Ένα αλφαβητάρι Για Ιατρούς (Παθολόγους, Γενικούς Ιατρούς)», που πραγματοποιήθηκε στις 8 και 9 Ιουλίου 2016 στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο Hilton.

Όπως ανέφεραν, στην Ελλάδα πάνω από 5.000 άνθρωποι κάθε χρόνο εμφανίζουν καρκίνο του παχέος εντέρου και πάνω από 2.500 χάνουν τη ζωή τους. Επιπροσθέτως, το κόστος αντιμετώπισης της νόσου ανά ασθενή είναι ιδιαίτερα υψηλό, ξεπερνώντας συνολικά (Εθνικό Σύστημα Υγείας και Ιδιωτικός τομέας) τα 70.000.000 ευρώ κατ’ έτος. Δεδομένων όλων αυτών, η ανάγκη για πρόληψη της νόσου γίνεται ακόμα πιο επιτακτική.

Ειδικά όταν πρόκειται για άτομα με συγγενείς Α΄ βαθμού (γονείς, αδέλφια, παιδιά) που έχουν διαγνωστεί με πολύποδες ή καρκίνο παχέος εντέρου, τότε ο έλεγχος πρέπει να αρχίζει σε νεότερες ηλικίες, εξαιτίας του υψηλού κινδύνου που διατρέχουν για εμφάνιση της νόσου.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, παρότι έχουν αναγνωριστεί κάποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή του, όπως η συχνή χρήση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος και λίπους, είναι αδύνατο να προβλεφθεί ποιος θα εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου, εκτός από πολύ ειδικές ομάδες που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του πληθυσμού.

Επίσης, όπως είπαν το στρες ενοχοποιηθεί για πολλές μορφές καρκίνου, λόγω της ροπής που προκαλεί προς ορισμένες βλαβερές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η κακή διατροφή.

Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Formosa Cancer Foundation, διαπίστωσε ότι μεγαλύτερο κίνδυνο για να παρουσιάσουν καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν τα άτομα που εργάζονται ως υπάλληλοι γραφείου, εξαιτίας της κακής διατροφής στην οποία καταφεύγουν λόγω του στρες και της έλλειψης χρόνου για την υιοθέτηση υγιεινότερων διατροφικών συνηθειών.

Στο Συμπόσιο επιστήμονες από 25 χώρες  εστίασαν στη πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, που όπως είπαν οι ομιλητές αφορά κυρίως την εξέταση της κολονοσκόπησης.

Η αξία της είναι ανυπέρβλητη, καθώς μόνο μέσω αυτής μπορούν να ανιχνευθούν, οι πολύποδες και ταυτόχρονα να αφαιρεθούν προτού εξαλλαχθούν. Η αξιοπιστία της μεθόδου είναι πολύ υψηλή αρκεί να εκτελείται από έμπειρους και κατάλληλα εκπαιδευμένους γαστρεντερολόγους. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων της περιλαμβάνεται η δυνατότητα εξέτασης όλου του παχέος εντέρου και λήψης δειγμάτων για βιοψία, καθώς και το μεγάλο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επανεξέταση (5-10 έτη). Μέσω της συγκεκριμένης εξέτασης είναι εφικτή η ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία, η οποία την καθιστά εξέταση αιχμής στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν και στις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τον προληπτικό έλεγχο που λένε για τη χρήση της σιγμοειδοσκόπησης σε συνδυασμό με την ετήσια ανοσοϊστοχημική δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα (FIT) ή έστω η υποβολή σε FIT κάθε χρόνο.

Ωστόσο, όπως είπαν, η σιγμοειδοσκόπηση, η οποία γίνεται χωρίς αναισθησία δίνει η δυνατότητα εξέτασης μόνο του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου ενώ, στην περίπτωση ανίχνευση βλαβών συστήνεται ο πλήρης έλεγχος του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση. Σε συνδυασμό με την ανοσοϊστοχημική δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα (FIT) μπορεί να περιορίσουν τις πιθανότητες μη εντοπισμού προκαρκινικών αλλοιώσεων στο έντερο όμως και πάλι αν το αποτέλεσμα είναι θετικό τότε ο ασθενής πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κολονοσκόπηση. Άρα, η καλύτερη προληπτική εξέταση είναι η κολονοσκόπηση όπως τόνισαν οι γιατροί και στόχος όλων είναι να μην πεθαίνει πλέον κανένας άνθρωπος από καρκίνο παχέος εντέρου.