ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

Όλα τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά πρέπει να υποβάλλονται σε αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο των επιπέδων στο αίμα, της Βιταμίνης D, η οποία μας προστατεύει όταν ενηλικιωθούμε από την οστεοπενία, την οστεοπόρωση και από καρδιαγγειακούς κίνδυνους. Η βιταμίνη D παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό και κατά συνέπεια στην υγεία των οστών και στην πρόληψη εμφάνισης οστεοπενίας και οστεοπόρωσης. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, βρέθηκε ότι το 65% των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών και εφήβων έχουν μικρή ή μεγάλη ανεπάρκεια ή μεγάλη έλλειψη της βιταμίνης D. Τα παιδιά που έχουν έλλειψη βιταμίνης D συνήθως δεν παρουσιάζουν κάποιο σύμπτωμα. Η διάγνωση της ανεπάρκειας ή έλλειψης της βιταμίνης D γίνεται με την μέτρηση του επιπέδου της 25-υδροξυβιταμίνης D στο αίμα. Επίσης, πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ενήλικες με παχυσαρκία, έδειξαν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συσχετίζονται με αυξημένες επίπεδα της ολικής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων καθώς επίσης της γλυκόζης αίματος και της ινσουλίνης. Επίσης παρατηρήθηκαν αυξημένη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση.

Τα τελευταία 30 χρόνια, η παχυσαρκία έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις τόσο στη χώρα μας όσο και στον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο. Στην Ελλάδα, το ποσοστό της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους υπερβαίνει το 35 με 40%. Στην παραπάνω μελέτη, αξιολογήθηκε μεγάλος αριθμός παιδιών και εφήβων με αυξημένο σωματικό βάρος και βρέθηκε ότι το 65% είχαν μερική ανεπάρκεια ή έλλειψη βιταμίνης D. Από αυτά το 53% ήταν αγόρια και το 47% κορίτσια.

Η παχυσαρκία συνοδεύεται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, τα οποία μπορεί να προδιαθέσουν στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου και σε καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα κατά την ενήλικη ζωή. Η αυξημένη συχνότητα χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D, σε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην μειωμένη σωματική δραστηριότητα και επομένως στη μειωμένη έκθεση στον ήλιο. Επίσης και στο γεγονός ότι η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παγιδεύεται στον υπερβάλλον λιπώδη ιστό του παιδιού και του εφήβου. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η υποβιταμίνωση D είναι πολύ συχνή ακόμη και σε χώρες με ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα, επειδή με την αλλαγή του τρόπου ζωής μας παραμένουμε σε κλειστούς χώρους ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούμε αντηλιακά όταν είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο.

Επομένως είναι πολύ σημαντικό να ελέγχονται οι συγκεντρώσεις βιταμίνης D σε άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος και να διορθώνεται με συμπληρώματα διατροφής και φυσικά με την διατροφή, η έλλειψη και η ανεπάρκεια της. Αυτό όμως που είναι πιο σημαντικό, είναι στο να υπάρξει επιτέλους πρόληψη, αλλά και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, ούτως ώστε να περιοριστούν οι συνέπειες της. Γονείς οι οποίοι έχουν υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά θα πρέπει να συμβουλεύονται άμεσα τον γιατρό τους, καθώς η υποβιταμίνωση D μπορεί να αντιμετωπιστεί με την χορήγηση βιταμίνης D από το στόμα. Η αποκατάσταση της βιταμίνη D σε φυσιολογικά επίπεδα, οδηγεί σε αποκατάσταση των μεταβολικών διαταραχών και στον περιορισμό καρδιαγγειακού κινδύνου στην μετέπειτα ενήλικο ζωή.

Υπάρχουν δυστυχώς πολύ λίγες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D.

Τροφές με την υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D είναι:

• το αυγό
• τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες, τόνος, ξιφίας, πέστροφα)
• τα ιχθυέλαια
• τα τυριά
• το συκώτι
• τα μανιτάρια

Η πρόσληψη της βιταμίνης D όμως μέσω της τροφής είναι περιορισμένη και επομένως η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι λίαν απαραίτητη για να διασφαλισθεί η επάρκειά της. Η επαρκής έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία παρεμποδίζεται από τα ρούχα καθώς και από τη χρήση αντηλιακών. Για το λόγο αυτό οι εταιρείες τροφίμων έχουν αρχίσει τον εμπλουτισμό σε βιταμίνη D, ειδών διατροφής καθημερινής κατανάλωσης, όπως είναι το γάλα και τα δημητριακά. Ταυτόχρονα πρέπει να ενθαρρύνεται η χορήγηση της βιταμίνης D ως συμπλήρωμα διατροφής όταν είναι απαραίτητο.

Έφθασε το τέλος των γιορτών και αρχίζει η μεγάλη προσπάθεια για την απώλεια των κιλών που πήραμε όλοι μας σχεδόν, ακόμη και οι πιο προσεχτικοί, αυτή την εορταστική περίοδο. Πόσες φορές όμως σε προηγούμενα χρόνια δεν έχουμε προσπαθήσει να χάσουμε τα 2-3 κιλά που προσλάβαμε αυτό το χρονικό διάστημα ακολουθώντας συνήθως μια «γρήγορη» δίαιτα; Ως επί το πλείστον στην εφαρμογή τέτοιων διαιτών είχαμε πενιχρά αποτελέσματα και αρκετές μάλιστα φορές ξαναπήραμε το βάρος που χάσαμε πολύ γρήγορα.

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν τώρα;

Σαν στόχο μας λοιπόν τώρα είναι να κάνουμε μια πιο σωστή και συντονισμένη προσπάθεια, γιατί όχι με την βοήθεια κάποιου ειδικού Διαιτολόγου Διατροφολόγου. Για να τα καταφέρουμε όμως πρέπει να απομακρύνουμε από το μυαλό μας σκέψεις για δίαιτες εξπρές, αποτοξίνωσης, χημικές ή όπως αλλιώς αποκαλούνται. Όλες αυτές οι πολυδιαφημισμένες κατά καιρούς δίαιτες δεν είναι κατάλληλες για την μόνιμη και αποτελεσματική απώλεια σωματικού βάρους. Αντίθετα, σε αρκετές περιπτώσεις είναι πολύ επιβλαβείς για την υγεία του ατόμου που τις ακολουθεί. Ακόμη όμως κι αν δεν συμβαίνει αυτό, είναι ένα μεγάλο ερώτημα αν τελικά τέτοιου είδους δίαιτες θα βοηθήσουν πραγματικά κάποιο να χάσει τα κιλά που πήρε τις ημέρες των εορτών. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική, γιατί παρά το ότι μπορεί να δούμε το σωματικό βάρος να μειώνεται, στην πραγματικότητα όμως οι δίαιτες «εξπρές» οδηγούν σε γρήγορη απώλεια μυϊκής μάζας και υγρών και όχι λίπους όπως είναι το επιθυμητό. Ο σωστός και ενδεδειγμένος τρόπος για να χάσουμε τα περιττά κιλά και κυρίως για να καταφέρουμε να διατηρήσουμε το σωματικό βάρος μας χωρίς άλλες αυξομειώσεις, είναι μία σωστή και ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει τροφές απ όλες τις ομάδες τροφίμων και παράλληλα με σωστή εξατομίκευση της ποσότητας της τροφής με την βοήθεια και την καθοδήγηση κάποιου ειδικού Διαιτολόγου Διατροφολόγου.

Μέχρι να βρεθεί ο ειδικός όμως φροντίστε να ακολουθήσετε κάποιους γνωστούς κανόνες σωστής διατροφής, με μια γενικότερη αλλαγή εν γένει της διατροφικής συμπεριφοράς σας.

• Καταναλώνετε σε καθημερινή βάση, ημιαποβουτυρωμένο γάλα και γιαούρτι.
• Επιλέγετε τυρί με λίγα λιπαρά (10 με 20%).
• Καταναλώνετε σε καθημερινή βάση,5 μερίδες φρούτων και λαχανικών.
• Περιορίστε την κατανάλωση φυσικών χυμών σε ένα ημερησίως.
• Επιλέγετε καθημερινά ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά ολικής άλεσης, και αναποφλοίωτο ρύζι.
• Εντάξτε στην εβδομαδιαία διατροφή σας τουλάχιστον από μια φορά, τα όσπρια και τα λαδερά φαγητά, τα οποία να είναι παρασκευασμένα με μικρή ποσότητα ελαιολάδου.
• Περιορίστε το ψωμί.
• Μην καταναλώνετε επιτραπέζιο τυρί (φέτα, γραβιέρα, κεφαλοτύρι κλπ) σε καθημερινή βάση.
• Κόψτε εντελώς τα αναψυκτικά, ιδιαίτερα αυτά που περιέχουν ζάχαρη.
• Περιορίστε τα γλυκά, το πολύ σε ένα την βδομάδα.
• Προτιμήστε το λευκό κρέας όπως το κοτόπουλο, την γαλοπούλα, το κουνέλι και φυσικά τα ψάρια, περιορίζοντας το κόκκινο κρέας σε 1 φορά την εβδομάδα.
• Αρχίστε γυμναστική τουλάχιστον ½ ώρα την ημέρα για 5 ημέρες την βδομάδα ή κάντε τουλάχιστον 2½ ώρες γυμναστική μέσα στη βδομάδα.
• Αναζητήστε στην ανάγκη περαιτέρω βοήθεια από κάποιο Διαιτολόγο Διατροφολόγο.